Van’da Urartulara Ait 2.700 Yıllık Sentetik Boya Bulundu
Urartulara ait Ayanis Kalesi’nde yürütülen kazı çalışmalarında 2.700 yıl önce kullanılmış Anadolu’nun bilinen ilk sentetik boyası bulundu.
Urartu Kralı II. Rusa tarafından Van Gölü’ne hakim bir tepe üzerinde yaptırılan, süslemeleriyle ve önemli buluntularıyla dikkat çeken Ayanis Kalesi’ndeki arkeolojik kazılar 30 yıldır devam ediyor.
Taş ve kerpiç işçiliğinin yanı sıra tapınak bölümündeki süsleme ve surlardaki kabartmalarla dünya üzerindeki en önemli ve özel Urartu tapınaklarından biri olan Ayanis Kalesi’ndeki kazı çalışmaları Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında yürütülüyor.
Literatürde “Mısır Mavisi” olarak geçiyor
Bu yıl tapınağın arka bölümünde devam eden onarım sırasında arkeolojik literatüründe ‘Mısır mavisi’, Urartu arkeologları tarafından da ‘Van mavisi’ olarak tanımlanan boyaya rastlandı. Analizleri yapılan turkuaz mavisi boyanın, Anadolu’nun ilk sentetik boyası olduğu tespit edildi.
Mavi renkle sıvanmıştı
Prof. Dr. Mehmet Işıklı, Ayanis Kalesi’nin Urartular için özel bir yapı olduğunu belirtiyor.
Yapının mimarisini ayrıntılı olarak ortaya koyduklarını belirten Prof. Dr. Işıklı, “Son 5 yıllık çalışmalarımız sırasında büyük bir mekanın mirasını ortaya koymaya ve onarımını yapmaya çalıştık. Onarımının büyük bir kısmını kerpiç mimarinin boyalı sur duvarları oluşturdu. Boyalı duvarlarda daha önce de varlığını tespit ettiğimiz bazı ayrıntılar söz konusu. Bütün bu salonun içi sıvanmış ve boyanmıştı. Olasılıkla büyük oranda mavi bir boyayla boyanmıştı. Mavi Van yöresi için her zaman özel bir renk olarak karşımıza çıkmıştır. Büyük olasılıkla bu turkuaz mavisini Van Gölü’nden esinlenerek tercih edildiğini biliyoruz. Ancak 2.700 yıl önce Ayanis Kalesi’nde de görebiliyoruz.”
Van’da, Urartu Kralı II. Rusa tarafından Van Gölü’ne hakim tepeye yaptırılan, 2 bin 700 yıl öncesinden bugüne ulaşan süslemeleri, kerpiç duvarları, taş işlemeleriyle Urartu Krallığı’nın en görkemli yapılarından biri olan Ayanis Kalesi’nde, 30 yıldır sürdürülen kazı ve restorasyon çalışmaları devam ediyor. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında yürütülen kazılarda tespit edilen duvar boyalarının, yapılan analizlerde, Anadolu’da insan eliyle yapılmış ilk sentetik boya olduğu tespit edildi. ( Özkan Bilgin – Anadolu Ajansı )
Anadolu’nun ilk sentetik boyası
Onarım sırasında rastladıkları boyanın analizlerini yaptıklarını dile getiren Işıklı, “Bu boyanın analizini yaptırdık. Bu boya aslında bir başka açıdan da çok önemli. Boya binlerce yıl önce insanlar tarafından kullanıyor. Tapınaklarda ve değişik alanlarda kullanıyorlar. Bu boyaların hepsi de doğal boyalardı. Bu ya kök boylardan ve ya doğada buldukları renkli taşlardan oluşturulan boyalardı.”
Urartu arkeologlarının bu boyayı Urartu veya Van mavisi olarak tanımladığına dikkat çeken Işıklı,
“Arkeolojik literatüründe bu boya daha önce Mısır’da ortaya çıkarıldığı ve bilindiği için ‘Mısır mavisi’ olarak tanımlanıyor. Bu yörede çalışan Urartu arkeologları olarak biz bunu Urartu ve yahut Van mavisi olarak tanımlıyoruz. Çünkü bu mavi bu yöreyle özdeşleşmiştir. Bu yüzden ‘Van mavisi’ olarak tanımlamamız daha doğru olacaktır. Bu Anadolu ve bölge için ilk sentetik boyadır.”
Kaynak: AA
Yazar: İrfan KAYGISIZ
Tarih Öğretmeni
