II. Göktürk Devleti / II. Kök Türkler / Kutluk Devleti
II. Göktürk Devleti / II. Kök Türkler / Kutluk Devleti
- Göktürk Devleti yıkılınca Çin egemenliğine giren Türkler her fırsatta bağımsızlık için ayaklandılar.
- Sonunda Kutluk adındaki bir kahraman yönetiminde bağımsızlıklarını kazandılar (682).
- 630-680 Göktürklerin fetret devridir ve Orhun Yazıtlarında anlatılır.
- Kutluk Kağan Çine karşı “Ulusal Kurtuluş Savaşına” girişerek, Ötüken’de II. Göktürk Devletini kurmuştur.
- Bu devlete kurucusundan dolayı Kutluk Devleti de denilir.
- Kutluk Kağan Çinlilere karşı başarılar kazanarak devletin topraklarını genişletti. Onun en önemli yardımcısı değerli devlet adamı Vezir Tonyukuk idi.
- II. Göktürk Devletinin en parlak dönemi Bilge Kağan zamanıdır.
- Bilge Kağan devlet başkanı, kardeşi Kül Tigin ise ordu komutanı idi.
- Yaşlı ve tecrübeli Tonyukuk da vezir görevi ile Bilge Kağan’ın yanında yer aldı.
- Önce Tonyukuk sonra Kül Tigin‘nin ölümü üzerine Bilge Kağan yalnız kaldı.
- Bilge Kağan‘ın da ölümü üzerine devlet zayıfladı. (734)
- 744’de Uygur, Basmil ve Karluk boyları ayaklanarak, Kutluk Devleti’ni yıktılar
- Milliyetçilik duygusu, Fransız İhtilalinden 1000 yıl önce Göktürkler döneminde en yüksek seviyede yaşanmıştır.
- Göktürkler, Türk Tarihinde ilk kez alfabe kullandılar.
- II. Göktürk Devletinden günümüze kadar gelen en önemli eser Orhun Yazılarıdır.(Göktürk Kitabeleri). Bu yazıtlar Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiş eserlerdir.
- II. Göktürk Devleti, Orhun Yazıtlarını dikerek Türk Tarihi ve Türk Edebiyatının ilk yazılı kaynaklarını oluşturmuşlardır.
- Göktürk Alfabesi ile yazılan bu eserler Danimarkalı Wilhelm Thomsen tarafından 1893 yılında çözümlenmiştir.
Yazar: İrfan KAYGISIZ
Tarih Öğretmeni
